Koronavirüs: Tecrit günlerinde akıl sağlığınızı nasıl korursunuz?

Yönetim daha fazla sosyal mesafe tedbirini açıklarken kendini uzun süreliğine tecrit eden insanlar akıl sağlığı düzeyini nasıl korumalı?

Sophie Gallagher

Perşembe 19 Mart 2020 14:49

Uzmanlar sağlıklı beslenme, rutin oluşturma ve insanlarla bağlantıda kalma gibi önerilerde bulunuyor (Pixabay)

Koronavirüs, Birleşik Krallık‘ta yayılmaya devam ederken hükümet daha fazla “sosyal mesafe” tedbirini uygulamaya soktu ve zorunlu olmayan bütün seyahatlerden kaçınılmasını istedi.

Bunların arasında mümkünse evden çalışmak ve bar, restoran ve tiyatrolara gitmemek de var.

İtalya ve İspanya gibi diğer ülkelerdeyse insanlar çoktan ülke genelinde uygulanan sokağa çıkma yasaklarıyla evlerine kapatılmış vaziyette ve polis, dışarı çıkanları cezalandırmak için insansız hava araçları kullanıyor.

Uzun bir tecrit dönemi halk sağlığı için gerekli bir tedbir olabilir ama insanların akıl sağlığı üzerinde kötü etki bırakabileceği de su götürmez.

Pazar günü Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kendini tecrit edenler için bir akıl sağlığı kılavuzu yayımladı ve şöyle dedi:

Bu kriz dönemi toplumda stres yaratıyor.

O halde kendinizi tecrit ettiğiniz bu dönemde akıl sağlığınız ızdıraptaysa ne yapmalısınız; uzaması muhtemel bir yalnızlık döneminde duygusal ve zihinsel sağlığınızı koruduğunuzdan emin olmanın yolu var mı?

Gününüzde küçük mutluluklara zaman ayırın

Psikolojik danışman Dr. Lucy Atcheson kendini tecrit etmekle ilgili ana problemlerden birinin normalde (hatta bazen fark etmeden) günümüze serpiştirdiğimiz “küçük mutlulukları” ıskalamaya başlamamız olduğunu söylüyor. The Independent’e konuşan Dr. Atcheson şöyle diyor:

Belki işe giderken en sevdiğiniz kahveciye uğrar veya sokakta birine selam verirsiniz. Gün boyu biz farkına dahi varmadan neşemizi yerine getiren ufak tefek şeyler vardır.

Evde yalnızken bu gerçekleşmiyor ve bunun kümülatif etkisi devasa, özellikle de ikinci haftanın sonunda. Yani bunun yerine ‘küçük mutluluklar’ yaratmamız gerekiyor, bir başarma duygusu yaratacak bir şey olmalı bu. Bu yeni bir egzersiz ya da farklı bir dil öğrenmeye başlamak, birisiyle FaceTime üzerinden konuşmak veya online bir kitap kulübüne katılmak olabilir.

Sağlıklı bir beslenme düzenini koruyun

Evdeyken hiç hareket etmeden koltukta oturmak, dengesiz öğünler yemek ve gün boyu atıştırmalık tüketmek kendinizi eğlendirmenin cazip bir yolu gibi görünebilir.

Fakat Mental Health UK (Birleşik Krallık’ta akıl sağlığı sorunlarından muzdarip kişilere destek olan yardım kuruluşu, ç.n.) Tavsiye ve Bilgilendirme Müdürü Emma Carrington diyor ki:

İyi beslenmek için elinizden geleni yapın. Eğer size yemek getirecek kimse yoksa yerel süpermarketinizin eve teslimat yapıp yapmadığını öğrenin.

Yerel bölgenizde alışveriş yapmadan destek sağlayabilecek topluluk destek grubu bulunup bulunmadığını kontrol edin.

Doğayla ilişki kurun

Mind’in (BK’de akıl sağlığı sorunu yaşayan kimselere destek olan bir diğer yardım kuruluşu, ç.n.) Bilgilendirme Başkanı Stephen Buckley sınırlar içinde olabildiğince dış dünyaya çıkmaya ve egzersiz yapmaya çalışmanız gerektiğini söylüyor. Buckley “Fiziksel sağlığımızla zihinsel sağlığımız birbiriyle ilişkili dolayısıyla bir miktar fiziksel egzersiz içeren bir rutin oluşturmaya çalışın” diyor.

Başkalarıyla zaman geçiremeseniz de eğer varsa balkon veya bahçe gibi size özel açık hava alanlarından olabildiğince faydalanın çünkü doğayla birlikte olmak da sağlığımıza iyi gelir.

Alternatif olarak Buckley zihninizi canlandırmak ve doğayla ilişki kurmak için pencereden dışarı bakıp kuşları izleyebileceğinizi veya evdeki bitkilerle ilgilenebileceğinizi söylüyor. Mümkünse pencerenizi açın ve temiz havanın içeri dolmasına izin verin.

Bir rutin duygusunu koruyun

Kendinizi bütün gününüzü pijamalı geçirmiş veya öğleden sonra saat 3’te nasılsa kimseyi görmeyeceğinizi bildiğiniz için dişlerinizi fırçalamamış halde mi buluyorsunuz? Kısa vadede tembellik etmek iyi hissettirse de uzun vadede bu akıl sağlığınız için iyi olmayacaktır.

Carrington şöyle diyor:

Mümkün olduğunca rutininizi devam ettirmeye çalışın. Yeterli uykuyu aldığınızdan emin olmak için sağlıklı vakitlerde kalkın ve uyuyun.

Rutininizi korumak istesenen bir şey olsa da Dr. Lucy Atcheson sadece uyku, iş, yemek ve bunu tekrarlamaktan oluşan bir döngüye düşmeye karşı uyarıyor:

Gününüzün bir değeri olması için zaman yaratın, hayat sadece yemek ve uyumaktan ibaret olamaz. Kendiniz için (sadece Netflix’ten ibaret olmayan) eğlenceli bir şeyler yapın.

Kendini tecrit eden birçok kişinin geleceğe dair umutlarını kaybettiğini görüyorum; vakitlerini kendi üzerlerine düşünmek ve hayatlarında yanlış giden her şeyi -işlerini, ilişkilerini, arkadaşlıklarını- kötülemek için kullanıyorlar. Sıradan hayatlarımızdan bunaldığımızda bu çabucak keyfimizi kaçırabilir, dolayısıyla kendiniz için eğlenin.

Sadece ekran önünde oturmakla kalmayın, yapıp ettiklerinizi çeşitlendirin

İş için veya keyif için, fark etmez, bütün gün ekran önünde oturmak uzun süre vakit geçirmenin en iyi yolu değil. Özellikle de akıllı telefon gibi aygıtlardan yayılan mavi ışık uykunuzu ve genel sağlığınızı kötü etkileyebilir.

Anksiyeteden muzdarip kişilere yardım eden yardım kuruluşu Anxiety UK gelecek haftalarda evdeyken yapacaklarınızı çeşitlendirmek için tecrit altında yapabilecekler listesi hazırladı.

Listede önerilenlerden bazıları şunlar: podcast indirmek, bir dizi veya film serisinin tamamını izlemek, el sanatlarıyla uğraşmak, örgü örmek, meditasyon yapmak, yeni yemekler pişirmek, origami gibi yeni bir hobi edinmek, arkadaşlarınızla görüntülü konuşmak, FaceTime aramaları, yemek pişirmek, yazmak, kitap okumak, DIY aktiviteleri (do-it-yourself, Türkçe’de “kendin yap” anlamına gelen ve bir ürün ya da hizmeti satın almadan kendiniz ürettiğiniz aktiviteler, ç.n.), bahçeyle ilgilenmek.

İnsanlarla bağlantıda kalın

Anxiety UK sırf kendinizi izole ediyorsanız diye dış dünyayla ilişkinizi tamamen kesmenize gerek olmadığını söylüyor.

Zorlanmaya başladığınızı düşünüyorsanız bir arkadaşınızı veya aile üyenizi arayın. Nasıl hissettiğinizden bahsedin. Konuşabileceğiniz kimseniz yoksa Samaritans ve SANEline gibi duygusal destek hatlarını arayabilirsiniz.

WHO da tecrit altındayken sosyal ağınızı korumanızı öneriyor:

Tecrit altındayken dahi günlük rutinlerinize devam etmek veya yeni rutinler yaratmak için elinizden geleni yapın. Sağlık otoriteleri salgını kontrol altına almak için fiziksel sosyal temasınızı sınırlamanızı önerdiyse bile email, sosyal medya, video konferans ve telefon aracılığıyla çevrenizdekilerle ilişkinizi sürdürebilirsiniz.

Aldığınız haber miktarını sınırlayın

Eğer özellikle de sosyal medyada koronavirüs hakkında kesintisiz 7/24 devam eden haber akışının akıl sağlığınızı etkilediğini keşfettiyseniz kendinizi bunun dışında bırakabilirsiniz. Dünya Sağlık Örgütü şöyle diyor:

Bir salgınla ilgili neredeyse kesintisiz devam eden bir haber akışı herkesin gergin veya stres altında hissetmesine sebebiyet verebilir.

Günün belli vakitlerinde sağlık uzmanlarından ve WHO internet sitesinden güncellenen bilgileri ve pratik yönlendirmeleri takip edin ve sizi rahatsız eden söylentileri dinlemekten veya takip etmekten kaçının.

Olumsuz bir sarmala girmeyin

Dr. Lucy Atcheson’e göre akıl sağlığınız için en tehlikeli şeylerden biri hayatınız hakkında eleştirel düşünmek için çok fazla zamanınızın olması. Dr. Atcheson bunu şöyle açıklıyor:

Kendinizi tecrit ettiğinizde düşünmek için bolca zamanınız olacak, bunun sonucunda hayata dair büyük bir memnuniyetsizlik duymak epey yaygın. Tecrit sürecine sakin ve germafobik olmadan başlasanız da zamanla buna evrilebilirsiniz. Hayatınızı ve kendinizi sürekli eleştirme akışına giriyorsunuz ve bu olumsuz bilişsel sarmallardan gerçekten kaçınmanız gerekiyor.

Akıl sağlığı sorunları yaşayanlara destek veren BK yardım kuruluşu Mental Health Foundation’dan bir sözcü şöyle diyor:

Bunu hayatınızın farklı bir dönemi olarak görmeye çalışmanın ve bu dönemi de, sizin seçiminiz olmasa bile, ille de kötü bir dönem olarak düşünmemenin faydası olacaktır. Bu farklı bir yaşam ritimi anlamına geliyor, başkalarıyla alışılmıştan farklı şekillerde temas halinde olmak için bir şans.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style/health-and-families

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral